کد مطلب:220 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:271
نگاهی گذرا بر زندگی پربرکت مرجع عظیم الشّأن
1ـ آغاز پربركت
حضرت آیة اللّه العظمی مكارم شیرازی در سال 1345 هجری قمری در شهر شیراز در میان یك خانواده مذهبی كه به فضائل نفسانی و مكارم اخلاقی معروفند دیده به جهان گشود. معظّم له تحصیلات ابتدایی و دبیرستانی خود را در شیراز به پایان رسانید. هوش و حافظه قوی و استعداد ممتاز، وی را در محیط مدرسه در ردیف شاگردان بسیار ممتاز قرار داده بود.
2ـ حیات علمی
با اینكه هیچ یك از افراد خانواده معظّم له در كسوت روحانیّت نبود، تنها عشق شدید به معارف اسلامی (طیّ حوادث جالبی) سرانجام ایشان را به این رشته پرافتخار كشانید. معظّم له در حدود 14 سالگی رسماً دروس دینی را در «مدرسه آقا باباخان شیراز» آغاز كرد و در مدت اندكی نیازهای خود را از علوم: صرف، نحو، منطق، معانی، بیان و بدیع به پایان رسانید. سپس توجه خود را به رشته فقه و اصول معطوف ساخت و به خاطر نبوغ فوق العاده ای كه داشت. مجموع دروس مقدّماتی و سطح متوسط و عالی را در مدّتی نزدیك به چهار سال! به پایان رساند. در همین سالها گروهی از طلاّب حوزه علمیّه شیراز را نیز با تدریس خود بهره مند می ساخت، و گاه در یك روز ـ علاوه بر درسهایی كه خود می خواند ـ هشت جلسه تدریس داشت!
ایشان در 18 سالگی وارد حوزه علمیّه قم شدند و قریب پنج سال از جلسات
[492]
علمی و درس اساتید بزرگ آن زمان مانند حضرت آیة اللّه العظمی بروجردی و آیات بزرگ دیگر رضوان اللّه علیهم بهره گرفتند.
3ـ هجرت در جوانی
معظّم له برای آشنایی با نظرات و افكار اساتید بزرگ یكی از حوزه های عظیم شیعه در سال 1369 هـ ق وارد حوزه علمیّه نجف اشرف گردیدند و در آنجا در دروس اساتید عالی مقام و بزرگی همچون آیات عظام آقای حكیم و آقای خوئی و آقای سید عبدالهادی شیرازی و اساتید برجسته دیگر ـ قدّس اللّه اسرارهم ـ شركت جستند.
4ـ رسم دیرینه حوزه
معظّم له در سن 24 سالگی به اخذ درجه اجتهاد مطلق از محضر دو نفر از آیات بزرگ نجف نائل شدند.
5ـ رجعتی پس از هجرت
معظّم له در ماه شعبان سال 1330 هجری شمسی به ایران بازگشت و در شهر مقدّس قم كه آن روز مشتاق رجال علمی بود مأوا گزید و در جمعی كه باید بعداً اثری بس عظیم بوجود آورند وارد شد.
6ـ حوزه ای دیگر، درسی دیگر
حضرت آیة اللّه العظمی مكارم شیرازی بعد از بازگشت به ایران به تدریس سطوح عالی و سپس خارج «اصول» و «فقه» پرداختند و قریب 50 سال است كه حوزه گرم درس خارج ایشان مورد استقبال طلاّب و فضلاست; بسیاری از كتب مهمّ فقهی را تدریس كرده و به رشته تحریر درآورده اند. در حال حاضر حوزه درس خارج ایشان یكی از پرجمعیّت ترین دروس حوزه های علمیّه شیعه است و قریب به دو هزار نفر از طلاّب و فضلای عالیقدر از محضر ایشان استفاده می كنند. ایشان از آغاز دوران جوانی به تألیف كتاب در رشته های مختلف عقاید و معارف اسلامی و مسأله ولایت و
[493]
سپس تفسیر و فقه و اصول پرداختند، و یكی از مؤلّفان بزرگ جهان اسلام محسوب می شوند.
7ـ حیات سیاسی
معظّم له در انقلاب اسلامی حضور فعّال داشتند و به همین دلیل چند بار به زندان طاغوت افتادند و به سه شهر «چابهار»، «مهاباد» و «انارك» تبعید شدند، در تدوین قانون اساسی در خبرگان اوّل نیز نقش مؤثّری داشتند.
8ـ خدمات ارزنده معظّم له:
در رژیم طاغوت احساس می شد كه حوزه علمیّه قم نیازمند یك نشریه عمومی است تا بتواند با نشریات گمراه كننده ای كه بدبختانه تعداد آنها نیز كم نبود مبارزه نماید.
معظّم له با همكاری جمعی از دانشمندان برای انتشار نشریّه ماهانه «مكتب اسلام» كه با كمك بزرگان حوزه علمیّه قم تأسیس شده بود، همكاری نمود. این نشریّه در جهان شیعه بی سابقه بود و شاید از نظر وسعت انتشار ـ در میان مجلاّت علمی و دینی ـ در تمام جهان اسلام، جزء درجه اوّلها بود.
9ـ مجموعه تألیفات و آثار:
از معظّم له حدود یكصد و بیست جلد كتاب منتشر شده كه بعضی از آنها بیش از سی بار تجدید چاپ گردیده است و بعضی به بیش از ده زبان زنده دنیا ترجمه شده و در كشورهای مختلف انتشار یافته است كه به اسامی آنها اشاره می شود:
1ـ ترجمه شیوا و روان قرآن مجید 2ـ تا 28 تفسیر نمونه (فارسی، عربی، اردو، انگلیسی و تركی) 29ـ تا 38 تفسیر موضوعی پیام قرآن (عربی و فارسی)
39ـ 40 ترجمه تفسیر المیزان 41 و 42 و 43ـ اخلاق در قرآن 44ـ فیلسوف نماها 45ـ مدیریت و فرماندهی در اسلام 46ـ زهرا، برترین بانوی جهان. 47ـ زندگی در پرتو اخلاق. 48ـ جلوه حق 49ـ عود ارواح و ارتباط با ارواح 50ـ پرسشها و پاسخهای
[494]
مذهبی 51ـ خطوط اصلی اقتصاد اسلامی 52ـ انگیزه گرایش به مذاهب 53ـ خدا را چگونه بشناسیم؟ 54ـ آفریدگار جهان 55ـ رهبران بزرگ و مسؤولیّتهای بزرگتر 56ـ قرآن و آخرین پیامبر 57ـ معاد و جهان پس از مرگ 58ـ عقیده یك مسلمان 59ـ مهدی انقلابی بزرگ 60ـ ارزشهای فراموش شده 61ـ پایان عمر ماركسیسم 62ـ آخرین فرضیه های تكامل 63ـ آیین ما (ترجمه اصل الشّیعه) 64ـ پنجاه درس اصول عقاید برای جوانان (فارسی، عربی، انگلیسی، چینی و فرانسه) 65ـ سرگرمیهای خطرناك 66ـ نماز مكتب عالی تربیت 67ـ معراج، شقّ القمر، نماز در قطبین 68ـ معمّای هستی 69ـ فلسفه شهادت 70ـ اسرار عقب ماندگی شرق 71ـ چهره اسلام در یك بررسی كوتاه 72ـ در جستجوی خدا 73ـ مشكلات جنسی جوانان 74ـ آنچه از اسلام باید بدانیم 75ـ بحثی درباره ماتریالیسم و كمونیسم 76ـ قرآن و حدیث 77ـ تقلید یا تحقیق 78ـ خمس پشتوانه استقلال بیت المال 79ـ مسأله انتظار 80ـ تفسیر به رأی 81ـ تقیّه سپری برای مبارزه عمیقتر 82ـ این مسائل برای همه جوانان مطرح است 83ـ اسلام و آزادی بردگان 84ـ یكصد و پنجاه درس زندگی(فارسی و انگلیسی) 85ـ شیوه همسرداری در خانواده نمونه 86ـ طرح حكومت اسلامی 87ـ رساله مقدمه وحی یا... 88ـ التقاط و التقاطیها 89ـ مناظرات تاریخی امام رضا(علیه السلام) 90 و 91ـ اخلاق اسلامی در نهج البلاغه 92ـ رساله توضیح المسائل(فارسی، عربی، اردو، تركی، انگلیسی، چینی) 93ـ رساله احكام نوجوانان 94ـ رساله احكام بانوان 95ـ مناسك حج (فارسی ـ عربی) 96 و 97ـ استفتائات جدید(فارسی و عربی) 98 و 99 و 100ـ انوار هدایت 101ـ تعلیقات علی عروة الوثقی 102 و 103ـ القواعد الفقهیّه 104ـ انوار الفقاهه (كتاب التّجارة ـ مكاسب محرمه) 105ـ انوار الفقاهه (كتاب البیع ـ ولایت فقیه و حكومت اسلامی) 106ـ انوار الفقاهه (كتاب الخمس و الانفال) 107ـ انوار الفقاهه (كتاب الحدود و التّعزیرات) 108 و 109 و 110ـ انوار الاصول (مشتمل بر تقریرات درس خارج اصول) 111 و 112 و 113ـ پیام امام(علیه السلام) (شرح نهج البلاغه) 114ـ ربا و بانكداری اسلامی (فارسی و عربی)
[495]
115ـ طُرُق فرار از ربا 116ـ مثالهای زیبای قرآن (فارسی و عربی) 117ـ یادآوری های ماندگار 118ـ جامعه سالم در پرتو اخلاق 119ـ بحوثٌ فقهیّه (مسائل مهمّ فقهی به زبان عربی) 120ـ حكم الاضحیه
حضرت آیة اللّه العظمی مكارم شیرازی در سال 1345 هجری قمری در شهر شیراز در میان یك خانواده مذهبی كه به فضائل نفسانی و مكارم اخلاقی معروفند دیده به جهان گشود. معظّم له تحصیلات ابتدایی و دبیرستانی خود را در شیراز به پایان رسانید. هوش و حافظه قوی و استعداد ممتاز، وی را در محیط مدرسه در ردیف شاگردان بسیار ممتاز قرار داده بود.
2ـ حیات علمی
با اینكه هیچ یك از افراد خانواده معظّم له در كسوت روحانیّت نبود، تنها عشق شدید به معارف اسلامی (طیّ حوادث جالبی) سرانجام ایشان را به این رشته پرافتخار كشانید. معظّم له در حدود 14 سالگی رسماً دروس دینی را در «مدرسه آقا باباخان شیراز» آغاز كرد و در مدت اندكی نیازهای خود را از علوم: صرف، نحو، منطق، معانی، بیان و بدیع به پایان رسانید. سپس توجه خود را به رشته فقه و اصول معطوف ساخت و به خاطر نبوغ فوق العاده ای كه داشت. مجموع دروس مقدّماتی و سطح متوسط و عالی را در مدّتی نزدیك به چهار سال! به پایان رساند. در همین سالها گروهی از طلاّب حوزه علمیّه شیراز را نیز با تدریس خود بهره مند می ساخت، و گاه در یك روز ـ علاوه بر درسهایی كه خود می خواند ـ هشت جلسه تدریس داشت!
ایشان در 18 سالگی وارد حوزه علمیّه قم شدند و قریب پنج سال از جلسات
[492]
علمی و درس اساتید بزرگ آن زمان مانند حضرت آیة اللّه العظمی بروجردی و آیات بزرگ دیگر رضوان اللّه علیهم بهره گرفتند.
3ـ هجرت در جوانی
معظّم له برای آشنایی با نظرات و افكار اساتید بزرگ یكی از حوزه های عظیم شیعه در سال 1369 هـ ق وارد حوزه علمیّه نجف اشرف گردیدند و در آنجا در دروس اساتید عالی مقام و بزرگی همچون آیات عظام آقای حكیم و آقای خوئی و آقای سید عبدالهادی شیرازی و اساتید برجسته دیگر ـ قدّس اللّه اسرارهم ـ شركت جستند.
4ـ رسم دیرینه حوزه
معظّم له در سن 24 سالگی به اخذ درجه اجتهاد مطلق از محضر دو نفر از آیات بزرگ نجف نائل شدند.
5ـ رجعتی پس از هجرت
معظّم له در ماه شعبان سال 1330 هجری شمسی به ایران بازگشت و در شهر مقدّس قم كه آن روز مشتاق رجال علمی بود مأوا گزید و در جمعی كه باید بعداً اثری بس عظیم بوجود آورند وارد شد.
6ـ حوزه ای دیگر، درسی دیگر
حضرت آیة اللّه العظمی مكارم شیرازی بعد از بازگشت به ایران به تدریس سطوح عالی و سپس خارج «اصول» و «فقه» پرداختند و قریب 50 سال است كه حوزه گرم درس خارج ایشان مورد استقبال طلاّب و فضلاست; بسیاری از كتب مهمّ فقهی را تدریس كرده و به رشته تحریر درآورده اند. در حال حاضر حوزه درس خارج ایشان یكی از پرجمعیّت ترین دروس حوزه های علمیّه شیعه است و قریب به دو هزار نفر از طلاّب و فضلای عالیقدر از محضر ایشان استفاده می كنند. ایشان از آغاز دوران جوانی به تألیف كتاب در رشته های مختلف عقاید و معارف اسلامی و مسأله ولایت و
[493]
سپس تفسیر و فقه و اصول پرداختند، و یكی از مؤلّفان بزرگ جهان اسلام محسوب می شوند.
7ـ حیات سیاسی
معظّم له در انقلاب اسلامی حضور فعّال داشتند و به همین دلیل چند بار به زندان طاغوت افتادند و به سه شهر «چابهار»، «مهاباد» و «انارك» تبعید شدند، در تدوین قانون اساسی در خبرگان اوّل نیز نقش مؤثّری داشتند.
8ـ خدمات ارزنده معظّم له:
در رژیم طاغوت احساس می شد كه حوزه علمیّه قم نیازمند یك نشریه عمومی است تا بتواند با نشریات گمراه كننده ای كه بدبختانه تعداد آنها نیز كم نبود مبارزه نماید.
معظّم له با همكاری جمعی از دانشمندان برای انتشار نشریّه ماهانه «مكتب اسلام» كه با كمك بزرگان حوزه علمیّه قم تأسیس شده بود، همكاری نمود. این نشریّه در جهان شیعه بی سابقه بود و شاید از نظر وسعت انتشار ـ در میان مجلاّت علمی و دینی ـ در تمام جهان اسلام، جزء درجه اوّلها بود.
9ـ مجموعه تألیفات و آثار:
از معظّم له حدود یكصد و بیست جلد كتاب منتشر شده كه بعضی از آنها بیش از سی بار تجدید چاپ گردیده است و بعضی به بیش از ده زبان زنده دنیا ترجمه شده و در كشورهای مختلف انتشار یافته است كه به اسامی آنها اشاره می شود:
1ـ ترجمه شیوا و روان قرآن مجید 2ـ تا 28 تفسیر نمونه (فارسی، عربی، اردو، انگلیسی و تركی) 29ـ تا 38 تفسیر موضوعی پیام قرآن (عربی و فارسی)
39ـ 40 ترجمه تفسیر المیزان 41 و 42 و 43ـ اخلاق در قرآن 44ـ فیلسوف نماها 45ـ مدیریت و فرماندهی در اسلام 46ـ زهرا، برترین بانوی جهان. 47ـ زندگی در پرتو اخلاق. 48ـ جلوه حق 49ـ عود ارواح و ارتباط با ارواح 50ـ پرسشها و پاسخهای
[494]
مذهبی 51ـ خطوط اصلی اقتصاد اسلامی 52ـ انگیزه گرایش به مذاهب 53ـ خدا را چگونه بشناسیم؟ 54ـ آفریدگار جهان 55ـ رهبران بزرگ و مسؤولیّتهای بزرگتر 56ـ قرآن و آخرین پیامبر 57ـ معاد و جهان پس از مرگ 58ـ عقیده یك مسلمان 59ـ مهدی انقلابی بزرگ 60ـ ارزشهای فراموش شده 61ـ پایان عمر ماركسیسم 62ـ آخرین فرضیه های تكامل 63ـ آیین ما (ترجمه اصل الشّیعه) 64ـ پنجاه درس اصول عقاید برای جوانان (فارسی، عربی، انگلیسی، چینی و فرانسه) 65ـ سرگرمیهای خطرناك 66ـ نماز مكتب عالی تربیت 67ـ معراج، شقّ القمر، نماز در قطبین 68ـ معمّای هستی 69ـ فلسفه شهادت 70ـ اسرار عقب ماندگی شرق 71ـ چهره اسلام در یك بررسی كوتاه 72ـ در جستجوی خدا 73ـ مشكلات جنسی جوانان 74ـ آنچه از اسلام باید بدانیم 75ـ بحثی درباره ماتریالیسم و كمونیسم 76ـ قرآن و حدیث 77ـ تقلید یا تحقیق 78ـ خمس پشتوانه استقلال بیت المال 79ـ مسأله انتظار 80ـ تفسیر به رأی 81ـ تقیّه سپری برای مبارزه عمیقتر 82ـ این مسائل برای همه جوانان مطرح است 83ـ اسلام و آزادی بردگان 84ـ یكصد و پنجاه درس زندگی(فارسی و انگلیسی) 85ـ شیوه همسرداری در خانواده نمونه 86ـ طرح حكومت اسلامی 87ـ رساله مقدمه وحی یا... 88ـ التقاط و التقاطیها 89ـ مناظرات تاریخی امام رضا(علیه السلام) 90 و 91ـ اخلاق اسلامی در نهج البلاغه 92ـ رساله توضیح المسائل(فارسی، عربی، اردو، تركی، انگلیسی، چینی) 93ـ رساله احكام نوجوانان 94ـ رساله احكام بانوان 95ـ مناسك حج (فارسی ـ عربی) 96 و 97ـ استفتائات جدید(فارسی و عربی) 98 و 99 و 100ـ انوار هدایت 101ـ تعلیقات علی عروة الوثقی 102 و 103ـ القواعد الفقهیّه 104ـ انوار الفقاهه (كتاب التّجارة ـ مكاسب محرمه) 105ـ انوار الفقاهه (كتاب البیع ـ ولایت فقیه و حكومت اسلامی) 106ـ انوار الفقاهه (كتاب الخمس و الانفال) 107ـ انوار الفقاهه (كتاب الحدود و التّعزیرات) 108 و 109 و 110ـ انوار الاصول (مشتمل بر تقریرات درس خارج اصول) 111 و 112 و 113ـ پیام امام(علیه السلام) (شرح نهج البلاغه) 114ـ ربا و بانكداری اسلامی (فارسی و عربی)
[495]
115ـ طُرُق فرار از ربا 116ـ مثالهای زیبای قرآن (فارسی و عربی) 117ـ یادآوری های ماندگار 118ـ جامعه سالم در پرتو اخلاق 119ـ بحوثٌ فقهیّه (مسائل مهمّ فقهی به زبان عربی) 120ـ حكم الاضحیه